Wat is draagmoederschap?

Bij draagmoederschap draagt een vrouw (de draagmoeder) een kind voor een ander (de wensouders of wensouder). Bijvoorbeeld omdat iemand zelf niet zwanger kan worden of een zwangerschap niet kan uitdragen. Na de geboorte nemen de wensouder(s) de zorg voor het kind op zich. 

Draagmoederschap is een intensief en ingewikkeld proces dat zorgvuldige voorbereiding en keuzes vereist. Voor de wensouders, de draagmoeder en een eventuele eiceldonor, maar ook voor hun omgeving. Het belang van het kind moet hierbij altijd voorop staan.

Vormen van draagmoederschap

Er zijn verschillende vormen van draagmoederschap. Een belangrijk verschil is of de eicel van de draagmoeder afkomstig is, van de wensmoeder of van een eiceldonor.  

Als de eicel van de draagmoeder wordt gebruikt kan de bevruchting (met sperma van de wensvader) gedaan worden via (zelf)inseminatie. De draagmoeder is in dit geval ook de genetische ouder. Na de geboorte gaat het kind naar de wensouders en nemen de wensouders de dagelijkse zorg voor het kind op zich. Dit wordt ook wel traditioneel of laagtechnologisch draagmoederschap genoemd. 

Als een eicel van de wensmoeder of een gedoneerde eicel gebruikt wordt, wordt deze in een laboratorium bevrucht met sperma van de wensvader. Vervolgens wordt het embryo geplaatst in de baarmoeder van de draagmoeder. Na de geboorte gaat het kind mee met de wensouders en nemen de wensouder(s) de zorg voor het kind op zich. Dit wordt ook wel IVF- of hoogtechnologisch draagmoederschap genoemd. De draagmoeder is genetisch niet verwant aan het kind. 

Wat komt erbij kijken?

Het traject om dankzij de hulp van een draagmoeder een kinderwens te vervullen is een intensief proces dat zorgvuldig doorlopen moet worden.  

Het is belangrijk dat voorafgaand aan een traject stilgestaan wordt bij de implicaties van draagmoederschap op het kind, wensouder(s) en draagouders, de eventuele eiceldonor en op hun omgeving. Bijvoorbeeld voor de kinderen van de draagmoeder en eiceldonor.

Voorafgaand aan een mogelijke zwangerschap zijn er belangrijke zaken die overwogen, afgestemd en getoetst moeten worden, bijvoorbeeld:

• Ethisch
• Psychosociaal 
• Medisch 
• Juridisch
• Financieel
• Praktisch
   

Iedere fase in het traject, van de kennismaking tot de bevalling, kraamtijd en daarna heeft zijn eigen bijzonderheden. Het is belangrijk om hier voorafgaand aan een zwangerschap al over in gesprek te gaan.

Als een kind geboren wordt met hulp van een draagmoeder is het traject niet afgerond. Draagmoederschap is onderdeel van de ontstaansgeschiedenis van je kind en daarmee onderdeel van je gezin. De draagmoeder (en een eventuele eiceldonor) hebben een rol in jullie gezin en familiesysteem. Het belang van een gezonde identiteitsontwikkeling van het toekomstig kind staat hierin centraal.  

Draagmoederschap in Nederland

Er zijn geen cijfers bekend over hoeveel kinderen in Nederland met hulp van een draagmoeder geboren zijn. De eerste draagmoederschapstrajecten met tussenkomst van een kliniek in Nederland vonden plaats vanaf 1997. Hierbij werd gebruik gemaakt van eigen genetisch materiaal (dus een eicel en een spermacel) van de wensouders. Sinds 2019 is het ook mogelijk voor mannenstellen om met hulp van een eiceldonor en een draagmoeder een traject in een kliniek in Nederland te doorlopen. 

Draagmoederschap waarbij de draagmoeder zonder medische hulp en met haar eigen eicel zwanger raakt komt al langer voor. Denk bijvoorbeeld aan een vrouw die een kind draagt voor haar zus met vruchtbaarheidsproblemen. 

In de afgelopen twintig jaar zijn er ook veel mensen naar het buitenland gegaan voor een draagmoederschapstraject. 

Lees meer over de eerste ivf draagmoederschapstrajecten in Nederland