Ethische aspecten

De keuze voor draagmoederschap heeft gevolgen voor de wensouders, de draagmoeder (en diens gezin), de eventuele eiceldonor (en diens gezin) en voor het toekomstig kind. Niet alleen gedurende de zwangerschap van negen maanden, maar ook in de periode daarvoor , daarna en in het hele leven van het kind.  

Van tevoren is het lastig te bedenken wat dit betekent. Voor het kind, voor de wensouders en voor de draagmoeder. Er zijn extra personen betrokken bij een kinderwens. De draagmoeder en de eventuele eiceldonor worden daarmee onderdeel van het gezin. In elke fase moeten alle belangen zorgvuldig worden meegenomen. 

Laat jezelf goed informeren, zodat je weloverwogen, goed geïnformeerde keuzes kan maken tijdens het gehele proces van draagmoederschap. Laat het belang van een kind altijd voorop staan en zorg ook dat de rechten van een draagmoeder en eventuele eiceldonor goed beschermd zijn. 

Belang van het kind

Wetenschappelijk onderzoek naar wat het betekent voor kinderen om te worden geboren dankzij de hulp van een draagmoeder is schaars. Het belang van het kind moet altijd voorop staan. Een kind heeft het recht zijn ontstaansgeschiedenis en afstammingsinformatie te kennen en om te weten wie de draagmoeder en de eiceldonor zijn en zelf te weten of en hoe het met hen (en hun gezin) een relatie wil aangaan. Dat kan in verschillende fases van het leven anders zijn. Ouders hebben de taak hun  kind hierin zo goed mogelijk te begeleiden. Belangrijk daarbij is om er van jongs af aan in alle openheid met het kind over te praten. Zowel over de draagmoeder als de eventuele eiceldonor.

Het is belangrijk dat er ook aandacht is voor het belang van de kinderen van de draagmoeder en de eventuele eiceldonor. Wat betekent het draagmoederschapstraject voor hen. Welke ruimte krijgen zij om een band op te bouwen met het draagkind of halfbroertje of zusje?

Gelijkwaardigheid van alle betrokkenen

In een traject moeten de belangen van alle betrokkenen worden gewaarborgd op basis van gelijkwaardigheid. Die van het kind, de wensouders, de draagmoeder (en haar eventuele partner en eigen gezin) en eventueel de eiceldonor en haar gezin. Wensouders dragen naast hun eigen belang en kinderwens ook de zorg voor het belang van het kind en de andere betrokkenen in dit proces. Niet alleen gedurende het traject, maar ook daarna. Vraag jezelf af of de rechten van de draagmoeder en de eiceldonor voldoende beschermd zijn. Niet alleen voor de draagmoeder en eventuele eiceldonor zelf, maar ook voor het kind.

Ethische vraagstukken bij een traject in het buitenland

Als een draagmoeder en/ of eiceldonor zich in het buitenland bevindt, roept dit extra vragen op. Wat betekent dit voor het kind? Heeft een kind dan de ruimte om invulling te geven aan deze relatie wanneer een draagmoeder en eiceldonor in een ander land wonen en niet dezelfde taal spreken? 

Verder kan het zo zijn dat een draagmoeder uit het buitenland een vergoeding krijgt bovenop de onkosten die een draagmoeder maakt. Hoe sta je hier tegenover? En wat ga je hierover in de toekomst aan je kind vertellen? 

Het is ook essentieel om het belang van de draagmoeder te borgen en jezelf de vraag te stellen: zijn haar rechten goed beschermd? Er zijn in het buitenland veel organisaties die draagmoederschap faciliteren. Maar niet in alle landen zijn de belangen van draagmoeders goed gewaarborgd. Hetzelfde geldt voor de belangen van een eventuele eiceldonor. Het is daarom heel belangrijk voor wensouders om hier betrouwbare informatie over in te winnen.

Alternatieven voor draagmoederschap

Draagmoederschap is een ingewikkeld en emotioneel proces. Soms blijkt voorafgaand of tijdens het traject dat draagmoederschap niet realistisch is. Bijvoorbeeld omdat het belang van het kind, draagmoeder of eiceldonor onvoldoende geborgd kan worden. Het is goed om ook te kijken welke alternatieven er zijn voor draagmoederschap.  

• Intentioneel co-ouderschap kan ook een alternatief zijn om een kinderwens in vervulling te laten gaan als zelf zwanger worden niet mogelijk is. Bij intentioneel co-ouderschap is er een gedeelde opvoedingsverantwoordelijkheid met een ander persoon of stel. 
   
• Pleegzorg is een zorgvorm waarbij een pleegkind voor korte of langere tijd wordt opgenomen in een pleeggezin. Het doel van pleegzorg is om kinderen die tijdelijk niet thuis kunnen wonen, op te vangen in een veilige en stabiele omgeving. Pleegzorg kan verschillende vormen hebben, zoals crisispleegzorg, weekendpleegzorg, langdurige pleegzorg en respijtzorg. 
   
• Adoptie kan ook een mogelijkheid zijn om de zorg te kunnen dragen over een kind. Er is de laatste jaren veel te doen geweest omtrent interlandelijke adoptie. Net als draagmoederschap vereist ook adoptie zorgvuldige voorbereiding en aandacht. 
   
• Donorconceptie is ook een mogelijkheid om een genetisch kind te krijgen. Zo kun je als vrouw bijvoorbeeld eicellen doneren en als man sperma. Bij donorconceptie is er geen opvoedverantwoordelijkheid richting het kind, maar is het wel mogelijk om desgewenst vanaf het begin een bepaalde rol te spelen in het leven van een toekomstig kind.  
   
• Een andere optie is om ervoor te kiezen (ongewenst) kinderloos te blijven. Sommige mensen kiezen er na een zorgvuldige afweging voor om af te zien van hun kinderwens en zich te richten op andere aspecten van hun leven.